can tokAmerika Birleşik Devletleri’nde Johns Hopkins Üniversitesi’nden nörolog Dr. Nathan Crone, epilepsi nöbetlerinin beyindeki anormal elektrik aktivitelerinden kaynaklandığını belirtti.
Dr. Crone, “Nöbet sırasında hastanın bilinci kapanabilir ya da kasılmalar görülebilir. Ancak bu durum genellikle birkaç dakika içinde sona erer” dedi.
2021’de Epilepsia dergisinde yayımlanan bir çalışma, nöbet esnasında yapılan yanlış müdahalelerin (örneğin hastayı zorla tutma) yaralanma riskini %30 artırdığını ortaya koydu.
Araştırma, doğru yaklaşımla bu risklerin büyük ölçüde önlenebileceğini kanıtladı.
DOĞRU MÜDAHALELER: ADIM ADIM REHBER
Uzmanlar, epilepsi nöbeti sırasında paniğe kapılmak yerine şu adımları öneriyor:
Sakin Kalın ve Güvenliği Sağlayın: İngiltere’de nörolog Dr. Hannah Cock, “Öncelikle hastanın etrafındaki keskin veya sert nesneleri uzaklaştırın. Başını yumuşak bir yüzeye koyarak yaralanmayı önleyin” dedi.
Zaman Tutun: Nöbetin süresini takip etmek kritik. Kanada’daki Toronto Western Hospital’dan Dr. Danielle Andrade, “Eğer nöbet 5 dakikadan uzun sürerse ya da arka arkaya gelirse, acil tıbbi yardım çağırın” uyarısında bulundu.
Hastayı Yan Çevirin: Nöbet sırasında solunum yollarının açık kalması hayati. Japonya’daki Tohoku Üniversitesi’nden Dr. Nobukazu Nakasato, “Hastayı nazikçe yan yatırarak tükürük veya kusmuğun akciğerlere kaçmasını engelleyin” diye ekledi.
Asla Zorlamayın: Yaygın bir hata olan ağza kaşık sokma ya da hastayı tutma girişimleri tehlikeli. ABD’li epilepsi uzmanı Dr. Jacqueline French, “Bu tür müdahaleler çene kırıklarına veya boğulma riskine yol açabilir. Hastanın doğal hareketine izin verin” dedi.
Nöbet Sonrası Destek: Hasta kendine geldiğinde sakin bir şekilde konuşun ve dinlenmesine olanak tanıyın. Dr. Cock, “Kafa karışıklığı normaldir, sabırlı olun” önerisinde bulundu.
UZMANLARDAN KRİTİK UYARI: YANLIŞ BİLİNENLER
Toplumda epilepsi nöbetleriyle ilgili birçok yanlış inanış var. Örneğin, “dil yutulur” korkusuyla yapılan müdahaleler gereksiz riskler doğuruyor.
Hindistan’daki All India Institute of Medical Sciences’tan Dr. Manjari Tripathi, “Dil yutulmaz, bu bir efsane. Önemli olan hastayı rahat bırakmak ve çevreyi güvenli hale getirmektir” diyerek bu yanlışı düzeltti. Ayrıca, nöbet sırasında su içirmeye çalışmak veya hastayı sallamak gibi davranışların da zararlı olduğu belirtti.
BİLİMSEL DESTEKLİ ÇÖZÜM: EĞİTİM VE FARKINDALIK
2023’te The Lancet Neurology’de yayımlanan bir makale, epilepsi nöbetlerine doğru müdahale konusunda halkın eğitilmesinin acil servis başvurularını %15 azalttığını gösterdi.
Dr. French, “Toplumdaki bilinç arttıkça, epilepsi hastalarının yaşam kalitesi de yükseliyor. Paniğin yerini bilgi almalı” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, küresel çapta 50 milyon kişi epilepsiyle yaşıyor ve bu hastaların %70’i doğru yönetimle nöbetsiz bir hayat sürebiliyor.
SON SÖZ: BİLGİ HAYAT KURTARIR
Epilepsi nöbeti sırasında panik yapmak yerine doğru adımları atmak, hem hastanın hem de çevresindekilerin güvenliğini sağladı.
Uzmanlar, bu basit ama etkili müdahalelerin herkes tarafından öğrenilmesi gerektiğini vurguladı. Bir dahaki sefere bir nöbete tanıklık ederseniz, sakin olun ve bilimin rehberliğinde hareket edin.
